Wat leverde patiënteninbreng bij onderzoek naar bacteriële vaginose op?

Interview met onderzoeker Esmée de Groodt

Masterstudent geneeskunde Esmée de Groodt deed het afgelopen jaar wetenschappelijk onderzoek naar bacteriële vaginose: welke factoren leiden er toe dat je meer last van vaginale afscheiding en een vervelende geur krijgt? En door welke factoren verminderen deze klachten? Met haar onderzoek, dat werd begeleid door M.Caroline Vos, gynaecoloog in het ETZ in Tilburg, wilde zij erachter komen hoe bacteriële vaginose het beste aangepakt kan worden, om zo een beter behandelplan op te kunnen stellen. Esmée deed o.a. via Bekkenbodem4All een oproep aan patiëntes die hiermee te maken hebben, en vroeg hen naar de invloed van menstruatie, dieet, hygiëne, medicatie, alternatieve geneeswijzen en de kwaliteit van leven. Benieuwd naar de (verrassende) resultaten van dit onderzoek?

Wat zijn de belangrijkste conclusies van je onderzoek?

Uit mijn onderzoek kwam naar voren dat ongeveer de helft van de vrouwen met BV aangaven dat ze een patroon zien in het terugkeren van de klachten, waarbij 18% aangaf dat dit komt door menstruatie, 14% door stress, 11% door seksuele interactie, 7% door jaargetijden zoals de zomer en 4% door ongezond eten, de andere helft zag geen patroon in het terugkeren van de klachten. De belangrijkste resultaten die wij vonden waren gericht op de menstruatie, hygiëne, seksualiteit en levensstijl. Menstruatie lijkt van invloed te zijn op de klachten van BV, bij de helft van de vrouwen werden de klachten erger tijdens de menstruatie en bij de andere helft verbeterde de klachten juist tijdens de menstruatie. Een zorgwekkend resultaat waren de conclusies van de hygiëne maatregelingen, ongeveer 27% van de vrouwen gebruikt zeep om de buitenzijde van de vagina te wassen en 23% gaf aan dat ze de vagina van binnen met zeep wassen, een deel daarvan maakt wel eens gebruik van een vaginale douche (dit is het inspuiten van water of een oplossingsmiddel in de vagina door middel van een spuit). Eerdere onderzoeken naar het gebruik van zeep buiten en binnen de vagina laten zien dat hiermee de zuurgraad van de vagina wordt verstoord en zo kan zorgen voor verergeringen van de klachten. Een vaginale douche is zelfs een onderzochte veroorzaker voor het ontstaan van BV. Ook seksualiteit lijkt betrokken te zijn bij het verstoren van de vagina, eerder onderzoek laat zien dat sperma de zuurgraad kan verstoren en daarom condoomgebruik aangeraden wordt. In mijn onderzoek gaf 85% aan dat ze geen condooms gebruikten. Ook gaf een groot deel van de seksspeeltjes gebruikende vrouwen aan dat ze deze schoonmaken met water en niet met de speciaal daarvoor ontwikkelde desinfecterende middelen. Als laatst gaf ongeveer de helft aan dat ze leefstijl veranderingen hebben gemaakt die misschien van invloed kunnen zijn op het verminderen van symptomen, zoals het omgaan met stress, veranderingen in anticonceptie, hygiëne aanpassingen en een gezonde leefstijl.

Helaas zijn de bovengenoemde gegevens vanwege de kleinschaligheid van mijn onderzoek niet altijd even betrouwbaar. Ik kan daarom niet met zekerheid zeggen dat de bovengenoemde conclusies daadwerkelijk invloed hebben op de klachten, wel lijkt het na dit onderzoek dat ze hier zeker betrekking op hebben. Gelukkig zijn we op het moment bezig om dit onderzoek te vervolgen, dus het onderzoek is nog zeker niet klaar. Dit was de eerste mooie stap richting een veelbelovende toekomst.

Wat zou je op basis van dit onderzoek willen meegeven aan patiëntes die met bacteriële vaginose te maken hebben?

Het doel van mijn onderzoek was om meer te weten te komen over factoren die op de klachten van invloed kunnen zijn, om zo patiëntes met BV beter te kunnen voorlichten. Helaas duurt het doen van onderzoek altijd lang en heb je meerdere onderzoeken nodig om echt iets te kunnen bereiken. Maar een aantal dingen uit dit onderzoek die al snel naar voren kwamen is dat veel vrouwen die kampen met klachten van BV bepaalde patronen hebben die er misschien voor kunnen zorgen dat de klachten steeds erger worden of niet meer weggaan. Ik zou vrouwen met BV daarom graag willen aanraden om te stoppen met het gebruiken van zeep in de vaginale omgeving, ook het gebruik van speciaal gemaakte vaginale zeep lijkt in meerdere onderzoeken betrokken te zijn op het verstoren van de vagina. Verder raad ik het gebruik van condooms tijdens het vrijen aan en het gebruik van speciale desinfecterende middelen voor seksspeeltjes na ieder gebruik. Verder lijkt leefstijl van invloed op de klachten, een fitte leefstijl met gevarieerd eten en beweging kan een begin stap zijn in het verminderen van de klachten.

Heb je een advies aan behandelaars, op basis van je onderzoeksresultaten?

Ik heb in mijn onderzoek gemerkt dat veel vrouwen bereid zijn om er alles aan te doen om van hun klachten af te komen, soms zelfs zo sterk dat ze hiermee de klachten kunnen verergeren. Mijn advies is daarom ook om goede voorlichting te geven aan patiënten met BV, start bij de basis en bespreek de factoren die invloed kunnen hebben op het ontwikkelen en verergeren van de klachten.

Is verder onderzoek noodzakelijk? Zo ja, wat zijn je aanbevelingen?

Ja zeker, Caroline en ik kwamen er al snel achter dat er nog veel dingen zijn die we verder willen onderzoeken en waar we stapje voor stapje graag veranderingen in zouden willen zien. Op dit moment wordt er door een andere geneeskunde student verder onderzoek gedaan, zij is met de afdeling huisartsgeneeskunde van het Radboudumc naar registratie data van de huisartsen aan het kijken. Wij streven als uiteindelijke doel naar het opzetten van een website die je aan de hand van je persoonlijke leefstijl en voorkeuren stapje voor stapje gerichte informatie geeft over factoren die beter nagelaten kunnen worden of die toegevoegd kunnen worden met als doel om de klachten te verminderen.