Met dit ervaringsverhaal wil ik anderen helpen om keuzes te maken over de behandeling van de verzakking.
Toen ik 60 was werd bij mij een verzakking vastgesteld door de huisarts tijdens het uitstrijkje maken voor een bevolkingsonderzoek. Ik had het zelf nog niet in de gaten want het verzakken ging heel geleidelijk.
Al eerder had ik met verzakkingen te maken gehad. Toen ik nog een kind was moest mijn moeder geopereerd worden in de jaren 60 aan een verzakking van de baarmoeder. Zij had 3 kinderen gekregen. Bij haar is de baarmoeder verwijderd. Ik zag emmers vol bebloede kleding in de badkamer staan en we moesten als kind een week elders logeren.
Ook mijn oudere zus kreeg last van een verzakking en moest geopereerd worden. Er was een bindweefselband in haar buik gebroken. Van de operatie knapte ze goed op, maar zo’n 6 jaar later keerde de verzakking terug. Blijkbaar zit deze aandoening in mijn familie en is er kans op herhaling.
Toen ik moest bedenken wat ik met mijn verzakking wilde, heb ik me door laten verwijzen naar een kliniek in Amsterdam, die in dit soort aandoeningen gespecialiseerd was. Er werd een verzakking fase 2 vastgesteld door de gynaecoloog en er werd geprobeerd om dit met een ring pessarium op te lossen. Deze ondersteuning bleef echter niet goed op zijn plaats, en de arts vroeg of ik een operatie wilde overwegen. Omdat ik nare verhalen had gelezen over vrouwen, die geopereerd waren en kunststof matjes hadden gekregen, was ik huiverig voor een operatie. De verhalen van deze vrouwen waren schrijnend en varieerden van leven met continue pijn tot overgaan op euthanasie, omdat ze niet meer normaal konden functioneren. De matjes uit die tijd waren niet te verwijderen als ze problemen gaven. Ze konden met organen vergroeien waardoor zelfs zitten een probleem werd.
Door deze verhalen en de voorgeschiedenis in mijn familie raakte ik gemotiveerd om verschillende vormen van pessaria uit te proberen om een operatie uit te stellen of te vermijden. Want er zijn veel meer vormen pessaria dan alleen het ring pessarium. Het ring pessarium is wel makkelijk in te brengen, maar als het vanzelf naar buiten komt kan een wat grotere ring een pijnlijk gevoel van een bevalling geven.
En door een operatie uit te stellen zou ik misschien geen of maar 1 operatie nodig hebben in plaats van meerdere als de verzakking terugkwam.
Ik heb verschillende vormen van pessaria geprobeerd in overleg met een gynaecoloog, en kwam tenslotte uit bij een kubus pessarium met openingen er in. Had ik dat maar eerder geweten. Door de openingen zuigt de kubus zich niet vacuüm en is het makkelijk te verwijderen en schoon te maken. Dit pessarium bleef wel goed zitten. De geringere afmetingen van de kubus in vergelijking met een ringvormig pessarium (circa de helft van de omtrek) zijn prettig in het gebruik. Het is makkelijk te plaatsen en te verwijderen. Ik had het pessarium zelf bij een Duits bedrijf (medesign.de) besteld en het pessarium dat ze stuurden beviel me goed, fijn flexibel materiaal, maar toch voldoende steun.
Het werkte net als een tampon, en af en toe moest je het schoonmaken. Ik deed dat zelf 2 keer per week. Bezoek aan de huisarts om dat te laten doen bleek niet nodig.
Ik heb me hiermee 10 jaar kunnen redden, maar merkte wel dat ik gaandeweg grotere formaten van het pessarium nodig had, omdat de verzakking erger werd. Toen kreeg ik te maken met bloedverlies tijdens het wandelen. Zo ben ik toch een operatie gaan overwegen, want een nog groter pessarium (4 cm) kreeg ik zelf niet goed geplaatst.
Via internet heb ik gezocht waar ik het beste mijn verzakking van blaas en baarmoeder kon laten behandelen. Zo kwam ik terecht op de website van het Martini ziekenhuis in Groningen. Daar las ik in een nieuwsbrief van de gynaecoloog, dr. B.A.H. van Etten-de Bruijn, dat het Martini ziekenhuis de ingreep, voorwandplastiek genoemd, ook als een dagbehandeling kon doen met slechts lokale verdoving en een sedatie voor een roes. Zo konden zij de operatiekamer beter benutten in drukke tijden, en had de patiënt minder pijnstilling nodig. Dit sprak mij wel aan, en ik heb een intake afgesproken bij het ziekenhuis in Groningen via mijn huisarts. Ziekenhuizen in de buurt van mijn woonplaats boden de mogelijkheid met lokale verdoving helaas niet aan. Daar was je gehouden aan een ruggenprik of algehele narcose in combinatie met een nacht in het ziekenhuis.
De diagnose werd gesteld in Groningen en de alternatieve behandelingen werden besproken. Ik kreeg folders over de ingreep en na 6 weken belde de arts mij op om na te gaan wat ik besloten had. Omdat ik nu nog fit en actief ben, heb ik toen aangegeven de voorwandplastiek operatie met plaatselijke verdoving te willen ondergaan. Dus niet met algehele narcose of een ruggenprik, omdat je dan langer in het ziekenhuis moet blijven en de nawerking van de verdoving ervaart (moeite met naar het toilet gaan, minder helder zijn en dergelijke). Het plaatsen van een matje was bij deze eerste operatie van de verzakking niet nodig en komt alleen in beeld als de verzakking zou terugkeren.
Enkele maanden later vond de operatie plaats. Ik had 2 hotel overnachtingen in Groningen geboekt, een voor de dag van de ingreep en een daarna. Vooraf mocht je niet eten en in het ziekenhuis begon je vast met pijnstillers. De ingreep duurde circa 3 kwartier en door de verdoving raak je in een sluimerende toestand waarbij je nog wel stemmen hoort, maar niets voelt. Na de ingreep werd ik naar de uitslaapkamer gebracht. Ik was direct wakker en helder, ervaarde geen concentratieverlies. De arts kwam vertellen dat de ingreep goed verlopen was en ik kreeg informatie over wat je wel en niet mocht doen in de tijd. Zodra je zelfstandig naar het toilet kon gaan en dat goed verliep mocht je naar huis. Ik ben in totaal circa 7 uur die dag in het ziekenhuis geweest, en kon daarna weg.
Met de pijnmedicatie had ik geen last van pijn. De ingreep zelf is me erg meegevallen.
De verzakking was weg, een hele opluchting. Het herstel verliep goed. Na 2 dagen ben ik begonnen de pijnstilling af te bouwen, en na circa 8 dagen had ik geen pijnmedicatie meer nodig. Na 3 weken belde de arts op hoe het ging, en het ging erg goed. Na 6 weken volgde de controle in het ziekenhuis.
Vragen vanuit patiëntenorganisatie Bekkenbodem4All:
Had je een keus in hoe de operatie zal gaan en dan meer over de verdoving, welke er voorgesteld werd?
Ik had me zelf verdiept in de mogelijkheden en heb voor plaatselijke verdoving en voorwandplastiek gekozen in overleg met de gynaecoloog. Omdat niet iedereen op de hoogte is van alle mogelijkheden van verdoving (plaatselijk, met ruggenprik, of algehele narcose) en ook niet alle ziekenhuizen deze 3 mogelijkheden bieden, wil ik dit hier expliciet noemen. Hopelijk gaan meer ziekenhuizen de mogelijkheid van plaatselijke verdoving voor deze ingreep bieden in de toekomst. Je kunt eerder naar huis, hebt minder pijnstilling nodig, het ziekenhuis kan efficiënter werken en het is kosten effectiever voor de zorgverzekering omdat er minder ziekenhuisnachten nodig zijn.
Wat vond je tegenvallen of juist meevallen? Heb je hier nog tips voor?
Het is me tegengevallen dat gynaecologen als eerste een ringvormig pessarium voorstellen, en als dat niet lukt meteen een operatie aanraden, terwijl er andere vormen van pessaria zijn, die heel goed kunnen werken, zoals bij mij gedurende 10 jaar een kubus pessarium met openingen. Ik zou het fijn vinden als je als patiënt de mogelijke alternatieven genoemd krijgt en daar uit kunt kiezen.
Je zou ook willen kiezen of je een operatie wilt ondergaan, of dat je dat uit wilt/kunt stellen. Ook is het belangrijk dat je zelf het pessarium kunt bestellen, want de verschillen in de gebruikte materialen van de diverse leveranciers maken veel uit. Sommige pessaria zijn van stug materiaal en dat werkt gewoon niet prettig.
Mijn zorgverzekering vergoedde een pessarium niet, en dan kun je het net zo goed zelf ergens bestellen in plaats van dat de apotheek dat doet en met een stug pessarium komt i.v.m. inkoop afspraken waar zij zich aan moeten houden. Om het zelf te bestellen moet je dan wel de juiste vorm en maat weten van het pessarium, dat de gynaecoloog passend vindt voor jou.
De leveranciers bieden informatieve schema’s van welke pessaria geschikt zijn voor de gegeven verzakking.
Heb je uit ervaring nog tips voor mensen die dezelfde operatie moeten ondergaan of tips voor artsen?
Laat je als patiënt goed informeren over de behandelings- en verdovingsmogelijkheden, en maak een bewuste keuze. Overweeg eventueel een ander ziekenhuis als het lokale ziekenhuis de gewenste aanpak niet biedt. Een operatie uitstellen door eerst een pessarium te gebruiken bij een beginnende verzakking, kan betekenen dat je geen of minder operaties nodig hebt.
Ook kan het vermijden of uitstellen van operaties de zorgkosten verminderen.
Artsen zouden zich goed kunnen informeren over de mogelijkheden van pessaria, en wat die qua comfort voor de patiënt kunnen betekenen. Nu zien diverse artsen een kubus pessarium als een laatste redmiddel, maar met de openingen in de kubus is er geen gevaar meer op vacuüm trekken en is het vergelijkbaar met tampongebruik geworden. Ze zouden de patiënt kunnen wijzen op de verschillende vormen van pessaria, die wel kunnen werken als een ring niet werkt, om een operatie te vermijden of uit te stellen. Zeker als herhaling van de verzakking in de familie zit.